پس از اجرای طرح انتقال آب از الیگودرز در شرق استان لرستان به قم که رسانههای
ایران از آن با عنوان کلی و مبهم «طرح انتقال آب از سرشاخههای دز به قم» نام
میبرند، شهرستان الیگودرز اکنون تامین کننده اصلی آب مصرفی (شرب، صنعتی،
کشاورزی) شهرهای خوانسار، گلپایگان، خمین، محلات، نیم ور، سلفچگان و قم
میباشد.
به گفته فتاح وزیر وقت نیرو این آب یکی از بهترین آبهای دنیا است.
در مجموع ظرفیت انتقال و جمعآوری آب در این طرح ۲۳ متر مکعب بر ثانیهاست در حالی که بیشترین میزان آبی که از سد کرج به تهران میآید ۱۱ متر مکعب بر ثانیه بوده و ظرفیت سامانه یادشده بیش از دو برابر آب انتقالی از سد کرج به تهران است. این سامانه سالیانه ۱۸۳ میلیون متر مکعب آب به پشت سد کوچری منتقل میکند. ظرفیت نهایی انتقال آب در این پروژه ۵۰۰۰ لیتر در ثانیهاست.
مقدار انتقال آب برای افق سال ۱۴۱۰ به ۲۴۰ میلیون مترمکعب میرسد که مطالعات آن در حال انجام است.
انتقال آب از شرق استان لرستان و شهرستان الیگودرز به شهرهای خوانسار، گلپایگان، خمین، محلات، نیم ور، سلفچگان و قم باعث پایین رفتن شدید سطح سفرههای آب زیرزمینی و در نهایت خشک شدن چاههای آب این منطقه شدهاست. بیش از ۶۰ حلقه چاه خشک شده و ۱۷۱ حلقه از چاههای منطقه نیز در آستانه خشکیدن قرار دارند، اما تاکنون حقابه یی برای این روستاها در نظر گرفته نشدهاست.
این طرح درحالی برای استانهای دیگر هدف گذاری شدهاست که ۸۹۲ روستای لرستان مشکل آب آشامیدنی دارند و ۶۸ هزار جمعیت روستایی این استان به وسیله تانکر آب رسانی میشوند.
از سوی دیگر نامگذاری این طرح به عنوان مبهم «طرح انتقال آب از سرشاخههای دز به قم» و همچنین نام گذاری پروژه ساخت و اجرای این طرح با نام پروژه قمرود باعث واکنشهایی در میان مردم استان لرستان شد تا جایی که محمد تقی توکلی نماینده شهرستان الیگودرز هم نسبت به نامگذاری این طرح اعتراض کرد و آن را مجعول خواند. خشک شدن چاهها و چشمههای شهرستان الیگودرز علاوه بر خسارات بسیاری که به بخش کشاورزی وارد کردهاست باعث از بین رفتن مجتمعهای پرورش ماهی در این شهرستان شدهاست. پرویز فتاح، وزیر نیروی پیشین دولت نهم مدعی شد که وی مدافع حقوق مردم الیگودرز است.
این پروژه تنها پروژه ایران است که کلنگ آن برای آنکه باعث مطالبهای از سوی مردم لرستان نشود به جای مبدا در مقصد طرح به زمین زده شده است.
استان لرستان سرزمینی زیبا با آب و هوای معتدل و کوهستانی است که بین ۴۶ درجه و۵۱ دقیقه تا ۵۰ درجه و۲۲ دقیقه عرض شمالی در کوههای زاگرس میانی واقع شدهاست.اشترانکوه با ۴۱۵۰ متر ارتفاع بلندترین نقطه استان لرستان است و پستترین نقطه در جنوبیترین منطقه استان واقع شده و ارتفاع آن از سطح دریا ۵۰۰ متر است. از دیگر کوههای بلند میتوان به کوه گرین با ارتفاع ۳۷۰۰متر از سطح دریا در بروجرد نام برد.
لرستان جایگاه آثار باستانی و تاریخی فراوانی است که میتوان آنها را به سه دوره پیش از تاریخ، دوره ایران باستان و دوره اسلامی تقسیم کرد. یافتههای پیش از تاریخ لرستان، بیشتر شامل نقاشیها، کندهکاریهای غارها، سفالینهها و اشیای مفرغی هستند. به دلیل کوهستانی بودن منطقه، نخستین ساکنان در مناطق مرکزی و غربی لرستان سکونت یافتند. در این استان، بیش از ۲۵۰ غار و پناهگاه صخرهای وجود دارد که نیمی از آنان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیدهاند. از جلمه غارهای مهم میتوان به غارهای منقوش پیش از تاریخ هومیان یک، هومیان دو و میر ملاس کوهدشت و دوشه بخش چگنی خرمآباد، غارهای مسکونی پیش از تاریخ دره خرمآباد مانند غارهای پاسنگر، قمری، کنجی، گرارجنه و یافته و غار باستانی و شگفت انگیز کلماکره پلدختر و غار تمندر، غار شاهرود و غار بزنوید الیگودرز اشاره کرد
از دورههای هخامنشیان و ساسانیان، پلها و دژهای ویران شده فراوانی به جای ماندهاست. پل گاو میشان، پل دختر، پل کشکان، پل شاپوری، پل کلهر، پل معمولان و نیز قلعه نصیر، قلعه میشوند، کاروانسرای چمشک وقلعه فلک الافلاک از این دستهاند. گورستانها و تپههای تاریخی فراوانی در بیشتر مناطق این استان وجود دارند که هنوز مورد کاوش باستانشناسی قرار نگرفتهاند.فلکالافلاک یا دژ شاپورخواست قلعهای تاریخی در مرکز شهر خرمآباد در استان لرستان است. فلک الافلاک با نام قلعه دوازده برجی هم شناخته میشود. قلعه فلک الافلاک بر فراز تپهای مشرف به شهر خرمآباد و در نزدیکی رودخانه خرمآباد قرار گرفته و چشم گیرترین اثر تاریخی و گردشگری درون شهر خرمآباد است.قلعه باجول و قلعه مندیش در الیگودرز نیز نشان از قدمت تاریخی این منطقه دارد.
مسجدها و امامزادهها نیز از مهمترین آثار به جای مانده از دورههای پس از اسلام در این منطقه هستند که مسجد جامع، مسجد سلطانی بروجرد مسجد جامع خرمآباد، امامزاده پیرشمس الدین بن موسی، امامزاده جعفر بروجرد، شاهزاده احمد پلدختر، شاهزاده محمد کوهدشت، امامزاده ابراهیم نورآباد، شاهزاده عبدالله، امامزاده زیدبن علی و امامزادگان ابوالوفا واقع در شهر خرمآباد، امامزاده محمد بن حسن الیگودرزاز قدیمیترین و مهمترین این آثار به شمار میآیند. از جمله مهمترین مساجد استان لرستان میتوان به مسجد جامع بروجرد که به مسجد جمعه نیز شناخته میشود اشاره کرد، این مسجدی تاریخی از بناهای معماری سرشناس در شهر بروجرد است. مسجد جامع بروجرد یکی از نخستین مسجدهای ساخته شده در ایران است که در قرن دوم تا سوم هجری در شهر بروجرد بنا نهاده شدهاست. این مسجد زیبا در دل یکی از محلههای تاریخی شهر نام دو دانگه واقع شده و به لحاظ معماری و قدمت، از بناهای منحصر به فرد استان لرستان و شهر بروجرد است.
استان لرستان به دلیل قرارگیری در رشته کوههای زاگرس و وجود منابع فراوان آب داراری موقعیت بسیار خوبی از لحاظ گردشگاهها و دیدنیهای طبیعی است. این استان به دلیل آن که یک استان چهار فصل و دارای آب وهوای متنوعی است و سه ناحیه مشخص آب و هوایی را دارد میتوان هر گونه دیدنی طبیعی را در این استان مشاهده نمود. کوهستانهای مرتفع، آبشارهای متعدد، دریاچههای طبیعی، جنگلهای وسیع بلوط و چند دشت وسیع در لرستان نشان میدهد که این استان ظرفیتهای بسیاری برای جذب گردشگر دارد.
لرستان به دلیل قرار گرفتن در مناطق کوهستانی و همچنین به دلیل برخوردار بودن از منابع آب بسیار و چشمههای فراوان موقعیت بسیار خوبی برای به وجود آمدن آبشارهای طبیعی است. در لرستان بالغ بر ۵۰ آبشار وجود دارد که هر ساله در فصلهای مختلف علاقه مندان بسیاری را به خود جذب میکنند.
آبشارهای شهرستان الیگودرز
آبشار آب سفید
آبشار چکان
آبشار برنجه
آبشار تیندر
آبشار لوچ
آبشار خورشید
آبشارهای دورک
آبشار وارگ
آبشار چونگ شنه
آبشار تاف
آبشار دره ماهی
آبشار مبارک آباد
آبشارهای شهرستان پلدختر
آبشار افرینه
آبشارهای شهرستان خرمآباد
آبشار تله زنگ
آبشار نوژیان
آبشار سرکانه
آبشار وارک
آبشار مخمل کوه
آبشارهای شهرستان دلفان
آبشارغسلگه
آبشار سویله
آبشارهای شهرستان دورود
آبشار بیشه
آبشار دره اسپر
دریاچه گهر در میان رشته کوه اشترانکوه در استان لرستان واقع است. این دریاچه در منطقه حفاظت شده اشترانکوه و بین ززو ماهرو الیگودرز و بخش مرکزی دورود قرار دارد. این دریاچه که به «نگین اشترانکوه» معروف است یکی از زیباترین دریاچههای طبیعی ایران به شمار میرود و با ارتفاع ۲۳۶۰ متر از سطح دریا در میان منطقه حفاظت شده اشترانکوه واقع شدهاست. دسترسی به این دریاچه از طریق شهرهای الیگودرز و دورود امکانپذیر است.
دریاچه کیو در شمال غرب شهر خرمآباد قرار گرفتهاست. مساحت دریاچه هفت هکتار و عمق آن بین سه تا هفت متر است. این دریاچه از ارزشهای توریستی درون شهری برخوردار بوده و همچنین زیستگاهی مناسب برای جانوران آبزی و پرندگان بومی و مهاجر است. کیو در گویش لری مردمان خرمآباد به معنی کبود رنگ و آبی است و دلیل استفاده آن آب زلال و عمیق این دریاچهاست که به رنگ آبی و نیلی دیده میشود.
دریاچه تمی یکی از جاذبههای گردشگری الیگودرز است. دریاچه تمی یکی از زیباترین دریاچههای کوهستان لرستان به شمار میرود که در جنوب استان لرستان و شهرستان الیگودرز در منطقهای کوهستانی قرار دارد. تمی در گویش محلی به مکانی صاف و هموار که در جایی بلند قرار گرفته گفته میشود.
دریاچه سد خانآباد یکی از جاذبههای الیگودرز میباشد. این دریاچه در ۵۰ کلیومتری جنوب شرقی الیگودرز قرار دارد که شامل امکانات تفریحی همچون قایق تفریحی، جت اسکی و اسکان شبانه میباشد.
ازجمله موارد طبیعی و اکوتوریستی در لرستان وجود چشمه هاوسرابهای متعدد در سطح این استان است. این سرابها وچشمهها شرایط مناسبی را جهت جذب جمعیت توریستی داخل استان و خارج از استان را فراهم مینماید. سراب هنام و سراب کهمان در الشتر، سراب چگنی، کیو و چشمههای گلستان،، گرداب سنگی در خرمآباد، سراب جانیزه، سراب زرشکه، سراب سفید، سراب زارم، سراب کرتول، و چشمههای ونایی، دره خونی، هفت چشمه و اسل در بروجرد و اشترینان، سراب غارتمندر و گردکانک، ماهی چال، فرسیان، گایکان، سر دره، رود آب در الیگودرز، سراب چشمه و رودک در دو رود، و چشمه فلفلی در ازنا، اطراف برخی از این چشمهها و سرابها از پوشش گیاهی نادری برخوردار بوده و در طول فصول مساعد شرایط مناسبی را جهت جذب گردشگران فراهم مینماید.
به گفته فتاح وزیر وقت نیرو این آب یکی از بهترین آبهای دنیا است.
در مجموع ظرفیت انتقال و جمعآوری آب در این طرح ۲۳ متر مکعب بر ثانیهاست در حالی که بیشترین میزان آبی که از سد کرج به تهران میآید ۱۱ متر مکعب بر ثانیه بوده و ظرفیت سامانه یادشده بیش از دو برابر آب انتقالی از سد کرج به تهران است. این سامانه سالیانه ۱۸۳ میلیون متر مکعب آب به پشت سد کوچری منتقل میکند. ظرفیت نهایی انتقال آب در این پروژه ۵۰۰۰ لیتر در ثانیهاست.
مقدار انتقال آب برای افق سال ۱۴۱۰ به ۲۴۰ میلیون مترمکعب میرسد که مطالعات آن در حال انجام است.
انتقال آب از شرق استان لرستان و شهرستان الیگودرز به شهرهای خوانسار، گلپایگان، خمین، محلات، نیم ور، سلفچگان و قم باعث پایین رفتن شدید سطح سفرههای آب زیرزمینی و در نهایت خشک شدن چاههای آب این منطقه شدهاست. بیش از ۶۰ حلقه چاه خشک شده و ۱۷۱ حلقه از چاههای منطقه نیز در آستانه خشکیدن قرار دارند، اما تاکنون حقابه یی برای این روستاها در نظر گرفته نشدهاست.
این طرح درحالی برای استانهای دیگر هدف گذاری شدهاست که ۸۹۲ روستای لرستان مشکل آب آشامیدنی دارند و ۶۸ هزار جمعیت روستایی این استان به وسیله تانکر آب رسانی میشوند.
از سوی دیگر نامگذاری این طرح به عنوان مبهم «طرح انتقال آب از سرشاخههای دز به قم» و همچنین نام گذاری پروژه ساخت و اجرای این طرح با نام پروژه قمرود باعث واکنشهایی در میان مردم استان لرستان شد تا جایی که محمد تقی توکلی نماینده شهرستان الیگودرز هم نسبت به نامگذاری این طرح اعتراض کرد و آن را مجعول خواند. خشک شدن چاهها و چشمههای شهرستان الیگودرز علاوه بر خسارات بسیاری که به بخش کشاورزی وارد کردهاست باعث از بین رفتن مجتمعهای پرورش ماهی در این شهرستان شدهاست. پرویز فتاح، وزیر نیروی پیشین دولت نهم مدعی شد که وی مدافع حقوق مردم الیگودرز است.
این پروژه تنها پروژه ایران است که کلنگ آن برای آنکه باعث مطالبهای از سوی مردم لرستان نشود به جای مبدا در مقصد طرح به زمین زده شده است.
استان لرستان سرزمینی زیبا با آب و هوای معتدل و کوهستانی است که بین ۴۶ درجه و۵۱ دقیقه تا ۵۰ درجه و۲۲ دقیقه عرض شمالی در کوههای زاگرس میانی واقع شدهاست.اشترانکوه با ۴۱۵۰ متر ارتفاع بلندترین نقطه استان لرستان است و پستترین نقطه در جنوبیترین منطقه استان واقع شده و ارتفاع آن از سطح دریا ۵۰۰ متر است. از دیگر کوههای بلند میتوان به کوه گرین با ارتفاع ۳۷۰۰متر از سطح دریا در بروجرد نام برد.
لرستان جایگاه آثار باستانی و تاریخی فراوانی است که میتوان آنها را به سه دوره پیش از تاریخ، دوره ایران باستان و دوره اسلامی تقسیم کرد. یافتههای پیش از تاریخ لرستان، بیشتر شامل نقاشیها، کندهکاریهای غارها، سفالینهها و اشیای مفرغی هستند. به دلیل کوهستانی بودن منطقه، نخستین ساکنان در مناطق مرکزی و غربی لرستان سکونت یافتند. در این استان، بیش از ۲۵۰ غار و پناهگاه صخرهای وجود دارد که نیمی از آنان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیدهاند. از جلمه غارهای مهم میتوان به غارهای منقوش پیش از تاریخ هومیان یک، هومیان دو و میر ملاس کوهدشت و دوشه بخش چگنی خرمآباد، غارهای مسکونی پیش از تاریخ دره خرمآباد مانند غارهای پاسنگر، قمری، کنجی، گرارجنه و یافته و غار باستانی و شگفت انگیز کلماکره پلدختر و غار تمندر، غار شاهرود و غار بزنوید الیگودرز اشاره کرد
از دورههای هخامنشیان و ساسانیان، پلها و دژهای ویران شده فراوانی به جای ماندهاست. پل گاو میشان، پل دختر، پل کشکان، پل شاپوری، پل کلهر، پل معمولان و نیز قلعه نصیر، قلعه میشوند، کاروانسرای چمشک وقلعه فلک الافلاک از این دستهاند. گورستانها و تپههای تاریخی فراوانی در بیشتر مناطق این استان وجود دارند که هنوز مورد کاوش باستانشناسی قرار نگرفتهاند.فلکالافلاک یا دژ شاپورخواست قلعهای تاریخی در مرکز شهر خرمآباد در استان لرستان است. فلک الافلاک با نام قلعه دوازده برجی هم شناخته میشود. قلعه فلک الافلاک بر فراز تپهای مشرف به شهر خرمآباد و در نزدیکی رودخانه خرمآباد قرار گرفته و چشم گیرترین اثر تاریخی و گردشگری درون شهر خرمآباد است.قلعه باجول و قلعه مندیش در الیگودرز نیز نشان از قدمت تاریخی این منطقه دارد.
مسجدها و امامزادهها نیز از مهمترین آثار به جای مانده از دورههای پس از اسلام در این منطقه هستند که مسجد جامع، مسجد سلطانی بروجرد مسجد جامع خرمآباد، امامزاده پیرشمس الدین بن موسی، امامزاده جعفر بروجرد، شاهزاده احمد پلدختر، شاهزاده محمد کوهدشت، امامزاده ابراهیم نورآباد، شاهزاده عبدالله، امامزاده زیدبن علی و امامزادگان ابوالوفا واقع در شهر خرمآباد، امامزاده محمد بن حسن الیگودرزاز قدیمیترین و مهمترین این آثار به شمار میآیند. از جمله مهمترین مساجد استان لرستان میتوان به مسجد جامع بروجرد که به مسجد جمعه نیز شناخته میشود اشاره کرد، این مسجدی تاریخی از بناهای معماری سرشناس در شهر بروجرد است. مسجد جامع بروجرد یکی از نخستین مسجدهای ساخته شده در ایران است که در قرن دوم تا سوم هجری در شهر بروجرد بنا نهاده شدهاست. این مسجد زیبا در دل یکی از محلههای تاریخی شهر نام دو دانگه واقع شده و به لحاظ معماری و قدمت، از بناهای منحصر به فرد استان لرستان و شهر بروجرد است.
استان لرستان به دلیل قرارگیری در رشته کوههای زاگرس و وجود منابع فراوان آب داراری موقعیت بسیار خوبی از لحاظ گردشگاهها و دیدنیهای طبیعی است. این استان به دلیل آن که یک استان چهار فصل و دارای آب وهوای متنوعی است و سه ناحیه مشخص آب و هوایی را دارد میتوان هر گونه دیدنی طبیعی را در این استان مشاهده نمود. کوهستانهای مرتفع، آبشارهای متعدد، دریاچههای طبیعی، جنگلهای وسیع بلوط و چند دشت وسیع در لرستان نشان میدهد که این استان ظرفیتهای بسیاری برای جذب گردشگر دارد.
لرستان به دلیل قرار گرفتن در مناطق کوهستانی و همچنین به دلیل برخوردار بودن از منابع آب بسیار و چشمههای فراوان موقعیت بسیار خوبی برای به وجود آمدن آبشارهای طبیعی است. در لرستان بالغ بر ۵۰ آبشار وجود دارد که هر ساله در فصلهای مختلف علاقه مندان بسیاری را به خود جذب میکنند.
آبشارهای شهرستان الیگودرز
آبشار آب سفید
آبشار چکان
آبشار برنجه
آبشار تیندر
آبشار لوچ
آبشار خورشید
آبشارهای دورک
آبشار وارگ
آبشار چونگ شنه
آبشار تاف
آبشار دره ماهی
آبشار مبارک آباد
آبشارهای شهرستان پلدختر
آبشار افرینه
آبشارهای شهرستان خرمآباد
آبشار تله زنگ
آبشار نوژیان
آبشار سرکانه
آبشار وارک
آبشار مخمل کوه
آبشارهای شهرستان دلفان
آبشارغسلگه
آبشار سویله
آبشارهای شهرستان دورود
آبشار بیشه
آبشار دره اسپر
دریاچه گهر در میان رشته کوه اشترانکوه در استان لرستان واقع است. این دریاچه در منطقه حفاظت شده اشترانکوه و بین ززو ماهرو الیگودرز و بخش مرکزی دورود قرار دارد. این دریاچه که به «نگین اشترانکوه» معروف است یکی از زیباترین دریاچههای طبیعی ایران به شمار میرود و با ارتفاع ۲۳۶۰ متر از سطح دریا در میان منطقه حفاظت شده اشترانکوه واقع شدهاست. دسترسی به این دریاچه از طریق شهرهای الیگودرز و دورود امکانپذیر است.
دریاچه کیو در شمال غرب شهر خرمآباد قرار گرفتهاست. مساحت دریاچه هفت هکتار و عمق آن بین سه تا هفت متر است. این دریاچه از ارزشهای توریستی درون شهری برخوردار بوده و همچنین زیستگاهی مناسب برای جانوران آبزی و پرندگان بومی و مهاجر است. کیو در گویش لری مردمان خرمآباد به معنی کبود رنگ و آبی است و دلیل استفاده آن آب زلال و عمیق این دریاچهاست که به رنگ آبی و نیلی دیده میشود.
دریاچه تمی یکی از جاذبههای گردشگری الیگودرز است. دریاچه تمی یکی از زیباترین دریاچههای کوهستان لرستان به شمار میرود که در جنوب استان لرستان و شهرستان الیگودرز در منطقهای کوهستانی قرار دارد. تمی در گویش محلی به مکانی صاف و هموار که در جایی بلند قرار گرفته گفته میشود.
دریاچه سد خانآباد یکی از جاذبههای الیگودرز میباشد. این دریاچه در ۵۰ کلیومتری جنوب شرقی الیگودرز قرار دارد که شامل امکانات تفریحی همچون قایق تفریحی، جت اسکی و اسکان شبانه میباشد.
ازجمله موارد طبیعی و اکوتوریستی در لرستان وجود چشمه هاوسرابهای متعدد در سطح این استان است. این سرابها وچشمهها شرایط مناسبی را جهت جذب جمعیت توریستی داخل استان و خارج از استان را فراهم مینماید. سراب هنام و سراب کهمان در الشتر، سراب چگنی، کیو و چشمههای گلستان،، گرداب سنگی در خرمآباد، سراب جانیزه، سراب زرشکه، سراب سفید، سراب زارم، سراب کرتول، و چشمههای ونایی، دره خونی، هفت چشمه و اسل در بروجرد و اشترینان، سراب غارتمندر و گردکانک، ماهی چال، فرسیان، گایکان، سر دره، رود آب در الیگودرز، سراب چشمه و رودک در دو رود، و چشمه فلفلی در ازنا، اطراف برخی از این چشمهها و سرابها از پوشش گیاهی نادری برخوردار بوده و در طول فصول مساعد شرایط مناسبی را جهت جذب گردشگران فراهم مینماید.